REAKSI SABAH,SARAWAK, BRUNEI, SINGAPURA, INDONESIA DAN FILIPINA

• SARAWAK

- Cadangan telah menerima reaksi yang pelbagai dari Sabah dan Sarawak.

-Peringkat awal, banyak pihak menentang kerana mereka melihat tiada faedah ekonomi serta-merta yang dapat diperoleh daripada percantumam ini.

-Parti Negara Sarawak (PANAS) United People’s Party (SUPP) dan Parti Kebangsaan Sarawak / Sarawak National Party (SNAP) menentang cadangan penggabungan ini.

-Kebanyakan pihak lebih cenderung untuk memperoleh kemerdekaan sendiri terlebih dahulu sebelum membentuk penggabungan dengan Malaysia.

• SABAH

-Wujud penentangan pada peringktan awal sehingga lahir beberapa buah parti politik yang melaungkan pendapat atas sentiment anti-Malaysia.

-Pada masa yang sama, lahir juga sentiment pro Malaysia.

-Parti politik yang pertama di Sabah lahir pada bulan ogos 1961 dalam kalangan kaum Kadazan, iaitu Pertubuhan Kebangsaan sabah Bersatu/United National Kadazan Organization (UNKO).

-Kaum Murut menubuhkan parti Pasok Momogun Kebangsaan Borneo Utara.

-Parti ini menentang pembentukan Malaysia dan dipimpin oleh G.S Sundang yang bermatlamat memperjuangkan kemerdekaan Sabah.

-Parti menerima rancangan Tuanku Abdul Rahman.

-Pertubuhan kebangsaan Sabah Bersatu (USNO).

-Sehingga bulan oktober 1962, masih ramai penduduk dan Sabah dan Sarawak yang sangsi dengan penubuhan.

• BRUNEI

- Sultan Brunei, iaitu Sultan Omar Ali Saifuddin menyokong gagasan Malaysia

-Kebanyakan rakyat Brunei pada peringkat awal berminat menyertai gabungan.

-žPada bulan Julai 1962, semasa persidangan Majlis Undangan Brunei, telah persetujuan mereka terhadap pembentukan Malaysia.

-Penentangan yang hebat datang daripada Parti Rakyat Brunei.

-Lebih berminat terhadap cadangan penyatuan Borneo Utara yang melibatkan Brunei, Sabah dan Sarawak yang dipanggil kerajaan Kalimantan Utama. 

• SINGAPURA

-Penduduk Singapura berminat dengan konsep Persekutuan Malaysia.

-Dapat menyelamatkan PAP daripada ancaman pihak golongan kiri.

-Lee Kuan Yew bersetuju memasuki Persekutuan Malaysia walaupun tidak dipersetujui oleh sesetengah parti berhaluan kiri.

• INDONESIA

-Pada peringkat awal Indonesia menyatakan mereka tiada apa-apa halangan terhadap penubuhan Malaysia.

-Beberapa bulan kemudian, Indonesia menentang keras dan mengecam usaha ini, menyokong tindakan Parti 

Rakyat Brunei yang menentang pada 8 Disember 1962.

-Presiden Sukarno mengumumkan dasar konfrontasi terhadap pembentukan Malaysia dengan slogan “Ganyang Malaysia”. 

-Tentera Indonesia bertindak menyerang wilayah-wilayah di sempadqn Sabah dan Sarawak.

- Kerajaan British bagi mengatasi persengketaan dengan penubuhan MAPHILINDO.

-Penentangan berakhir pada tahun 1965 apabila Sukarno digulingkan dan oleh Jeneral Suharto. 

• FILIPINA

-Presiden Macapagal dan pegawai-pegawai tinggi kerajaan Filipina menuntut hak Filipina ke atas Sabah dan juga pernah menuntut kerajaan British supaya sabah dikembalikan kepada mereka melalui surat rasmi bertarikh 22 Jun 1962.

-Kerajaan British tidak melayan tuntutan tersebut

-Presiden Macapagal telah membuat kecaman secara terbuka terhadap penubuhan Malaysia semasa Kongres Filipina pada 28 Januari 1963.

- Hubungan diplomatik antara Persekutuan Tanah Melayu dengan Filipina terjejas.